Początkowo państwa ententy traktowały kwestię niepodległości Polski, a tym bardziej Ukrainy, jako wewnętrzną sprawę Rosji. Taką postawę Francji, Wielkiej Brytanii i USA wykorzystały państwa centralne, które w 1915 roku zajęły znaczną część ziem byłego cesarstwa rosyjskiego. Kiedy przeciągająca się wojna potrzebowała rekrutów, a prawo międzynarodowe zakazywało przeprowadzania poboru na terenach okupowanych, obaj cesarze, Wilhelm II i Franciszek Józef I, zdecydowali się na utworzenie związanego z nimi Królestwa Polskiego. 5 listopada 1916 roku ogłosili to wspólnym manifestem. Powołana Tymczasowa Rada Stanu zaczęła organizować polskie sądownictwo, szkolnictwo i siły zbrojne. Po kryzysie przysięgowym Rada podała się do dymisji. w jej miejsce 12 września 1917 roku utworzono trzyosobową Radę Regencyjną.
„Polak (Le Polonais)” (Paryż), 27 XI 1918 r., nr 91
Decyzje cesarzy zaniepokoiły państwa ententy. 4 czerwca 1917 roku Francja zgodziła się na stworzenie na swym terytorium Armii Polskiej. Na jej czele stanął gen. Józef Haller. w Rosji po rewolucji lutowej też zaczęto organizować Korpusy Polskie (I na Białorusi, II w Besarabii, III na Ukrainie). a 8 stycznia 1918 roku prezydent USA Woodrow Wilson w pkt. 13. swego orędzia stwierdził, że powinna powstać niepodległa Polska z dostępem do morza. w 1918 roku historia Polakom sprzyjała.
Upadek caratu umożliwił Ukraińcom budowę własnego państwa. 17 marca 1917 roku powołano w Kijowie Centralną Radę (UCR), na której czele stanął Mychajło Hruszewski. 23 czerwca Rada wydała i Uniwersał proklamujący autonomię Ukrainy w ramach demokratycznego państwa rosyjskiego i utworzyła rząd autonomiczny, zwany Sekretariatem Generalnym, z pisarzem Wołodymyrem Wynnyczenką na czele. Pogrążona w sporach politycznych UCR nie umiała rozwiązać głównych problemów, takich jak reforma rolna czy budowa własnej armii. Na fali rewolucji październikowej wydała 20 listopada 1917 roku III Uniwersał proklamujący powstanie niepodległej Ukraińskiej Republiki Ludowej, choć sfederowanej z Rosją. w reakcji bolszewicy zażądali bezwzględnego podporządkowania się Sowietom. Sytuacji nie uratował nawet pokój brzeski zawarty między Rosją sowiecką a państwami centralnymi, kiedy to bolszewicy zgodzili się na ukraińską niepodległość. Triumfujący na wschodzie Niemcy zainspirowali byłego carskiego generała Pawła Skoropadskiego do zamachu stanu. 29 kwietnia 1918 roku ogłosił się hetmanem Ukrainy, proklamując powstanie Państwa Ukraińskiego, zwanego Hetmanatem. Nie przetrwało długo, bo wspierające je państwa centralne wojnę przegrały. Gdy zaś osamotniony hetman ogłosił federację Hetmanatu z przyszłą Rosją, został jesienią 1918 roku obalony przez zwolenników republiki.
28 grudnia reaktywowano Ukraińską Republikę Ludową.
