WYPRAWA KIJOWSKA
– WSPÓLNA WOJNA Z BOLSZEWIKAMI

Szczęśliwym będę, kiedy nie ja – mały sługa swego narodu
– ale przedstawiciele sejmu polskiego i ukraińskiego
ustanowią wspólną platformę porozumienia.
W imieniu Polski wznoszę okrzyk: Niech żyje wolna Ukraina!

– Józef Piłsudski, Winnica, 16 maja 1920 roku

Józef Piłsudski w rozmowie z gen. Mychajłem Omelanowiczem-Pawłenką w Winnicy,
16 maja 1920 roku

25 kwietnia 1920 roku rozpoczęła się polsko-ukraińska wyprawa przeciwko bolszewikom, zwana wyprawą kijowską. Następnego dnia marszałek Józef Piłsudski i ataman Symon Petlura wydali odezwy do Ukraińców. Piłsudski zapewniał, że wojska polskie wkraczają na ziemie ukraińskie nie w celach aneksyjnych, lecz po to, by uwolnić naród ukraiński od „obcych bolszewickich najeźdźców”, i wycofają się natychmiast, gdy tereny te zostaną objęte administracją ukraińską. Wymowna była odezwa Petlury, który usiłował zmobilizować naród ukraiński wokół idei państwowej. Pisał: „Zniszczone sioła, ruina gospodarcza, krew niewinnych, łzy, wylane po zabitych i zamęczonych przez bolszewików ojcach, matkach i siostrach, niezliczone szeregi samotnych mogił na całym obszarze Ukrainy. [...] Wzywam wszystkich obywateli do pracy dla dobra naszej ojczyzny, albowiem w pracy tej jest rękojmia zwycięstwa i ziszczenia się naszych ideałów państwowych”.

6 Dywizja Ukraińska walczyła w składzie 3 Armii Wojska Polskiego, a 2 Dywizja – 6 Armii Polskiej. Na stronę wojsk sojuszniczych przeszły jednostki Ukraińskiej Armii Halickiej, które wcześniej podporządkowały się bolszewikom, z czasem do 2 Dywizji Ukraińskiej dołączyła grupa wojsk gen. Mychajła Omelanowicza-Pawłenki, kończąca tzw. i pochód zimowy. Początkowo wojna z bolszewikami przebiegała pomyślnie. Już po trzech dniach wojska sojusznicze osiągnęły linię Czarnobyl – Koziatyn – Winnica, a 7 maja wkroczyły do stolicy Ukrainy – Kijowa.

Delegacje ukraińskie oczekują na atamana Petlurę w Kijowie, maj 1920 roku