Dziewiętnastowieczny, niczym nieograniczony kapitalizm nastawiony był na maksymalizację zysku. Pozbawieni praw socjalnych robotnicy znajdowali się w tragicznym położeniu. w zasadzie uzyskiwali od właścicieli fabryk i kopalń jedynie to, co wywalczyli strajkami. Dlatego rosnąca w siłę klasa robotnicza i popierająca ją inteligencja zastanawiały się, co ważniejsze: narodowa niepodległość czy rewolucja socjalna?

Ówczesny przywódca Polskiej Partii Socjalistycznej Józef Piłsudski uważał, że reformy socjalne można przeprowadzić tylko drogą parlamentarną w niepodległym państwie, dlatego gdy sytuacja dojrzała do niepodległości Polski, „wysiadł z czerwonego tramwaju na przystanku Niepodległość”.

Jednak sytuacji rewolucyjnej sprzyjała katastrofa i wojny światowej. Wykorzystali to rosyjscy bolszewicy z Włodzimierzem Iljiczem Leninem. w lutym 1917 roku w Piotrogrodzie wybuchła rewolucja, która obaliła carat i ogłosiła powstanie republiki opartej na zasadach demokratycznych. Dezorganizację dawnego imperium postanowił wykorzystać przebywający na emigracji w Szwajcarii Lenin. w przybyciu do kraju dopomógł mu rząd niemiecki, który liczył na całkowite wyeliminowanie z wojny swego przeciwnika – Rosji.

Przybyły do Piotrogrodu Lenin nie tylko przejął jesienią 1917 roku władzę, ale liczył na rewolucję światową. Dlatego o ile taktycznie godził się na niepodległość Polski czy Finlandii, to nie chciał dopuścić do niepodległości Ukrainy, Gruzji, Armenii, Litwy, Łotwy czy Estonii.

Lenin i działacze bolszewiccy nie wyobrażali sobie Kraju Rad (jak nazywali Rosję) bez ziem ukraińskich, dlatego zaciekle zwalczali Ukraińską Republikę Ludową (URL), a jej przywódcę Symona Petlurę uznali za największego wroga Moskwy.

A co z Polską? Lenin liczył, że polski proletariat obali władzę panów, a nowa Polska, jako republika rad, przyłączy się do Rosji sowieckiej. z jego polecenia Lew Trocki przygotowywał Armię Czerwoną do ofensywy na Polskę, a pozyskani do współpracy polscy komuniści do objęcia tam władzy. Zawiązana w marcu 1919 w Moskwie Międzynarodówka Komunistyczna koordynowała działania mające na celu obalenie legalnych rządów w Europie. w jej skład wchodziła powstała w grudniu 1918 roku Komunistyczna Partia Robotnicza Polski.

Na bolszewików w Polsce nikt nie czekał. Reformy – 8-godzinny dzień pracy, pełne prawa wyborcze kobiet, funkcjonowanie kas chorych – Polacy wprowadzili sami, i to już w pierwszych miesiącach niepodległości.

Reformy takie gwarantowały także Ukraińska Centralna Rada w Kijowie i Dyrektoriat URL.